Chúng tôi, có người xuất thân từ chốn làng quê, người sống ở đô thị. Từ thuở tấm bé đến giờ, ai cũng đã từng ít nhất một vài lần đặt chân đến chợ quê, rồi một ngày không thấy chợ quê, chợt nhớ. Ai chưa từng thấy cảnh chợ quê cũng mong có dịp tìm đến.
Quang cảnh tại Phiên chợ quê Gò Tháp (huyện Tháp Mười)
Có lẽ chính vì điều này mà tại ba xã ở thành phố Cao Lãnh, huyện Tháp Mười và huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp đã cho triển khai ba “Phiên chợ quê” đáp ứng nhu cầu ăn uống, mua sắm, tham quan của du khách. Địa phương hoạt động lâu nhất cũng được hơn chín tháng, nơi sớm nhất gần bốn tháng. Các phiên chợ quê đều rất đông du khách tìm đến.
Dịp cuối tuần, chúng tôi đến thành phố Hồng Ngự rồi qua phà Mương Lớn để tìm về phiên chợ quê xã cù lao Long Thuận, huyện Hồng Ngự. Trên chuyến phà qua sông, tâm trạng ai cũng háo hức. Cũng lâu rồi, đây là cơ hội để chúng tôi được trở về chợ quê, tìm lại những món ăn dân dã do chính bà con nông dân mình tự tay làm, rồi tự tay mang ra phiên chợ quê ngồi bán. Đặt chân đến phiên chợ quê, bất chợt ký ức xưa hiện về. Nào là si rô đá bào, ốc, hến, bánh xèo, bắp trái nướng, mắm, bánh bò, bánh tét, bánh ít, bánh canh, thức ăn chay… Từng món đều được trang trí bắt mắt, đậm đà hương vị của quê hương xứ sở cù lao.
Phiên chợ quê xã Long Thuận, huyện Hồng Ngự
Phiên Chợ quê xã Long Thuận nằm trên đường nhánh ông Thắng (ấp Long Hoà), hoạt động từ 15 giờ đến 21 giờ vào ngày thứ bảy hằng tuần, khai mạc phiên đầu tiên vào ngày 19/5/2023. Phiên chợ là mô hình chợ quê tái hiện lại khung cảnh xưa với gần như đầy đủ các món ăn “cây nhà lá vườn”, nhất là các món ăn dân dã và truyền thống. Khu tự sản tự tiêu với các loại rau, cá đồng, khô các loại và trái cây do người dân tự trồng, thu hái. Phiên chợ quê xã Long Thuận bước đầu có ba khu vực mua bán của người dân với quy mô hơn 65 điểm mua bán.
Tuy là chợ quê nhưng các mặt hàng ăn uống đều đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, người bán phải được tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm. Ngoài ra, du khách còn được trải nghiệm chụp ảnh check-in, ngắm cảnh đồng quê với vườn rau hữu cơ. Anh Dương Minh Sang, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất-tiêu thụ rau an toàn xã Long Thuận cho biết: “Hoạt động phiên chợ quê xã Long Thuận do Ủy ban nhân dân xã phối hợp với Hợp tác xã tổ chức. Sắp tới, ban tổ chức tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất đảm bảo hoạt động diễn ra thường xuyên và thông suốt. Xây dựng các tiểu cảnh phụ để du khách có thể chụp ảnh, check-in, tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch. Bố trí nơi giữ xe cho khách tham quan chợ. Phối hợp với đơn vị thu gom rác bố trí tần suất thu gom rác thải phù hợp với hoạt động của phiên chợ”.
Chiều thứ bảy, ngày 3/12/2022, tại xã cù lao Tân Thuận Đông, thành phố Cao Lãnh triển khai thử nghiệm khai trương tuần đầu tiên phiên chợ Cù lao Tân Thuận Đông tại khu vực ấp Tân Phát. Khi ấy có 24 hộ dân tham gia trưng bày và mua bán các sản phẩm đặc trưng của địa phương như: các loại bánh dân gian, trái cây, rau củ, tôm cá… Đồng thời tổ chức giao lưu, biểu diễn Đờn ca tài tử-Hò Đồng Tháp, trò chơi dân gian và các hoạt động văn hóa-văn nghệ vui tươi. Thời gian hoạt động phiên chợ cù lao từ 10 giờ đến trước 19 giờ, thứ bảy hằng tuần. Tùy tình hình thực tế sẽ điều chỉnh thời gian và số ngày hoạt động phù hợp. Những người tham gia phiên chợ là thành viên hợp tác xã, hội quán, nhân dân và doanh nghiệp. Mặt hàng mua bán là sản phẩm địa phương, sản phẩm OCOP… Theo Ủy ban nhân dân thành phố Cao Lãnh, qua hơn tám tháng triển khai thực hiện, chợ Cù lao Tân Thuận Đông đón hơn 60.000 lượt khách đến tham quan, vui chơi, mua sắm, tổng doanh thu đạt gần 4 tỷ đồng. Hiện đã có 66 hộ dân tham gia mua bán, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động và tạo thu nhập cho người dân địa phương.
Các hàng thức ăn phục vụ khách tại phiên chợ quê Tân Thuận Đông, TP. Cao lãnh
Việc triển khai thí điểm mô hình phiên chợ Cù lao đã chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất, kinh nghiệm tổ chức, nguồn lực tham gia làm du lịch tại địa phương. Từ thời gian thử nghiệm mỗi tuần tổ chức một buổi vào chiều thứ bảy, chợ Cù lao Tân Thuận Đông đã thu được một số kết quả khả quan, thu hút lượng lớn du khách từ các nơi, được nhiều người biết đến.
“Qua phiên chợ cho thấy, mặt đạt được lớn nhất là thấy được nhu cầu trải nghiệm của du khách nội địa ngoài địa phương là rất lớn. Đây cũng chính là tiềm năng, điều kiện để phát triển các loại hình dịch vụ khác tại xã Tân Thuận Đông và một số địa phương khác của thành phố Cao Lãnh. Tuy vậy, trong quá trình triển khai thực hiện cũng bộc lộ một số vướng mắc, hạn chế như: nhân lực phục vụ, trang trí, việc bố trí các bến bãi đưa rước khách chưa hợp lý, khoa học… cần phải sắp xếp, tổ chức lại để trở thành một điểm đến hấp dẫn, một nơi để khách nhớ và quay lại”, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cao Lãnh Lê Thị Mai Trinh cho biết.
Phiên chợ quê Gò Tháp, huyện Tháp Mười cũng có nét hết sức đặc trưng khi được tổ chức theo hình thức của chợ quê xưa gắn với không gian sen tại Di tích Quốc gia đặc biệt Gò Tháp. Phiên chợ được tổ chức mỗi tháng một lần vào ngày thứ bảy của tuần cuối cùng của mỗi tháng. Đến nay, chợ quê Gò Tháp đã được tổ chức phiên thứ năm.
Nhằm tái hiện lại không gian chợ quê xưa, các gian hàng phiên chợ quê Gò Tháp được bày trí theo kiểu chợ truyền thống Nam Bộ với mái che lợp lá, quầy sạp bằng tre, gỗ, dừa… và trang trí bằng những chất liệu mộc mạc, đơn sơ có tại địa phương. Phiên chợ đầu tiên có 44 gian hàng, đến phiên chợ thứ năm đã có 92 gian hàng. Các quầy hàng trưng bày và bán các sản phẩm đặc trưng của địa phương rất phong phú và đa dạng như: cháo cá lóc đồng rau đắng, cháo ếch, cháo vịt xiêm, cá lóc đồng nướng ăn lá sen non, ốc luộc sả,… đặc biệt là có hơn 30 loại bánh dân gian và các loại trái cây (mít, ổi, xoài…). Đến chợ quê Gò Tháp, du khách còn được thưởng thức và giao lưu đờn ca tài tử. Doanh thu bán hàng tăng dần, ước đạt từ 150 triệu đồng đến 450 triệu đồng một phiên chợ.
Lượng khách cũng tăng theo từng phiên chợ. Từ 3.000 lượt khách lần đầu, đến phiên thứ năm có khoảng 9.000 lượt khách đến tham quan, trải nghiệm. Đa số du khách tham quan chợ quê đến từ các tỉnh: Tiền Giang, An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Long An, Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh và các huyện thành phố của tỉnh Đồng Tháp. Theo Ban Quản lý Khu di tích Gò Tháp, hoạt động phiên chợ quê Gò Tháp ngày càng thu hút nhiều du khách đến tham quan và trải nghiệm; số lượng người dân tham gia buôn bán ngày tăng qua mỗi phiên chợ, qua đó, góp phần tạo công ăn việc làm, tăng nguồn thu nhập nâng cao đời sống cho người dân và phát triển kinh tế địa phương.
Tỉnh Đồng Tháp là địa phương duy nhất ở đồng bằng sông Cửu Long có các phiên chợ quê diễn ra đều đặn định kỳ hằng tuần, hoặc hằng tháng. Đây là loại hình du lịch cộng đồng mang đến nhiều điều thú vị, mới mẻ đối với du khách gần xa. Trưởng Phòng Quản lý du lịch (Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đồng Tháp) Trần Chí Cường cho biết: “Hoạt động phiên chợ quê hiện nay đang đáp ứng nhu cầu phục vụ du khách. Bước đầu có hiệu quả, thu hút nhiều du khách đến với Đồng Tháp. Công tác tổ chức cơ bản đáp ứng được những yêu cầu của một phiên chợ quê. Hiện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đến hỗ trợ, hướng dẫn cho các địa phương, người dân trong việc nâng cao chất lượng phục vụ khách tại phiên chợ quê trong thời gian tới”.
Đến với các phiên chợ quê ở tỉnh Đồng Tháp, điều đầu tiên chúng tôi cảm nhận được là các sản phẩm đa dạng, đáp ứng tốt nhu cầu khách tham quan, trải nghiệm. Không gian chợ quê sạch sẽ, người dân mua bán có thái độ gần gũi, rất nhiệt tình, giá cả bình dân và đặc biệt là trong từng món ăn, thức uống đều chất chứa đậm đà hương vị quê nhà.
HỮU NGHĨA
